ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਦਿਆ....

ਅਚਾਨਕ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਿਵ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਹੱਥ ਆਈਆਂ....
ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਂ, ਉਸ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਲਫ਼ਜਾਂ ਦੀ ਪਕੜ ਨੂੰ
ਸਜਦਾ ਕਰੀ ਜਾਵਾਂ... ਐਸੇ ਐਸੇ ਠੇਠ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸ਼ਬਰ (ਲਫ਼ਜ਼) ਸਨ ਕਿ
ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਸਮਝ ਔਖੇ ਆ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਮੈਂ
ਪੇਂਡੂ ਪੰਜਾਬੀ ਠੀਕ-ਠਾਕ ਸਮਝ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ।

ਉਘਾੜੇ ਹੋਏ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਨਿਗ੍ਹਾ ਮਾਰਿਓ

ਵੰਨਗੀ ਵਜੋਂ 'ਰੋਜੜੇ'
ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਅਸਾਨੂੰ ਮਣਸ ਕੇ ਕੁਝ ਪੀੜਾਂ ਕਰ ਗਈ ਦਾਨ ਵੇ।
ਸਾਡੇ ਗੀਤਾਂ ਰੱਖੇ ਰੋਜੜੇ ਨਾ ਪੀਵਣ ਨਾ ਕੁਝ ਖਾਣ ਵੇ।

ਮੇਰੇ ਲੇਖਾਂ ਦੀ ਬਾਂਹ ਵੇਖਿਓ ਕੋਈ ਸੱਦਿਓ ਅੱਜ ਲੁਕਮਾਨ ਵੇ।
ਇਕ ਜੁਗੜਾ ਹੋਇਆ ਅੱਥਰੇ ਨਿੱਤ ਮਾੜੇ ਹੁੰਦੇ ਜਾਣ ਵੇ।

ਮੈਂ ਭਰ ਭਰ ਦਿਆਂ ਕਟੋਰੜੇ ਬੁੱਲ੍ਹ ਚੱਖਣ ਨਾ ਮੁਸਕਾਣ ਵੇ।
ਮੇਰੇ ਦੀਦੇ ਅੱਜ ਬਦੀਦੜੇ ਪਏ ਨੀਂਦਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਰਮਾਣ ਵੇ।

ਅਸਾਂ ਗ਼ਮ ਦੀਆਂ ਦੇਗ਼ਾਂ ਚਾੜ੍ਹੀਆਂ ਅੱਜ ਕੱਢ ਬਿਰਹੋਂ ਦੇ ਡਾਣ੍ਹ ਵੇ।
ਅੱਜ ਸੱਦੋ ਸਾਕ ਸਕੀਰੀਆਂ ਕਰੋ ਧਾਮਾਂ ਕੁੱਲ ਜਹਾਨ ਵੇ।

ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਅਸਾਨੂੰ ਮਣਸ ਕੇ ਕੁਝ ਹੰਝੂ ਕਰ ਗਈ ਦਾਨ ਵੇ।
ਅੱਜ ਪਿੱਟ ਪਿੱਟ ਹੋਇਆ ਨੀਲੜਾ ਸਾਡੇ ਨੈਣਾਂ ਦਾ ਅਸਮਾਨ ਵੇ।

ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਕੇਵਲ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਲਿਖੇ, ਬਲਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਖਾਸ
ਹੈ:

- ਮਣਸ ਦੀ ਥਾਂ ਮਸਲ ਕੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸੀ
- ਯਾਦ ਦਾਨ ਕਰਕੇ ਗਈ ਹੈ
- ਰੋਜੇ ਰੱਖਣਾ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਤੋਂ ਮਨਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਲਗਾਈ ਰੋਕ ਹੈ
- ਲੁਕਮਾਨ ਸ਼ਬਦ
- ਜੁੱਗ ਦੀ ਥਾਂ ਜੁਗੜਾ
- ਅੱਥਰੇ
- ਬਦੀਦੜੇ
- ਡਾਣ੍ਹ -
- ਪਿੱਟ ਪਿੱਟ ਹੋਇਆ ਨੀਲੜਾ - ਪਿੱਟ ਪਿੱਟ ਕੇ ਐਨਾ ਰੋਇਆ ਕਿ ਨੈਣ ਨੀਲੇ ਹੋ ਗਏ

ਜਿੰਨੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਪੜ੍ਹਾਂ, ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸ਼ੁਦਾਈ ਹੋਣ ਨੂੰ ਜੀ ਕਰੇ,
ਐਹੋ ਜਿਹੇ ਸ਼ਬਦ ਪੰਜਾਬੀ 'ਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੌਜੂਦਾ
ਦੌਰ 'ਚ ਜਿਉਂਦੇ ਰੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਲੋਕ ਦੇ ਦਿਮਾਗਾਂ 'ਚੋਂ
ਵਿਸਰ ਨਾ ਜਾਣ...


ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਦੀਆਂ ਰਚਾਨਵਾਂ ਪੰਜਾਬੀ-ਕਵਿਤਾ ਵੈੱਬ ਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਪੜ੍ਹੋ।