ਮੈ ਕੁਝ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸਾਂ,
ਰਜਨੀਸ਼ ਜੀ ਦੇ ਬਲੌਗ ਬਾਰੇ, ਪਰ ਸਮਝ ਨੀਂ ਸੀ ਆ ਰਿਹਾ ਕਿ ਕੀ ਕਹਾਂ,
ਆਖਰ ਅਜੇਹਾ ਕਿ ਸੀ ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਨੀਂ ਸੀ ਆ ਰਿਹਾ ਜਾਂ ਮੈਂ ਸਮਝਾ ਨੀਂ ਸੀ ਸਕਿਆ।
ਵਿਚਾਰ ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੈ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ, ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸਾਂਝੀ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀ,
ਪਰ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਹਿੰਦੀ ਨਾਲ ਹੀ ਹੈ, ਸ਼ਾਇਦ ਕੁਝ ਗੜਬੜ ਵਾਲੀ
ਗੱਲ ਹੈ, ਇਹ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਗੱਲ਼ ਨਹੀਂ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਾਲੇ ਹਿੰਦੀ ਨਾ ਬੋਲ
ਸਕਣ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾ ਹੋਏ। ਇਹ ਲਿਖ ਮੈਂ ਗੁਰਮੁਖੀ 'ਚ ਰਿਹਾ ਹਾਂ,
ਤਾਂ ਕਿ ਇਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਹੈ??
ਨਹੀਂ ਇਹ ਤਾਂ ਲਿੱਪੀ ਹੈ, ਪੰਜਾਬੀ ਤਾਂ "ਬੋਲੀ" ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਅਰਬੀ ਲਿੱਪੀ
'ਚ ਵੀ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਹੋ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਹਿੰਦੇ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਕਰਦੇ ਨੇ), ਗੁਰਮੁਖੀ 'ਚ ਵੀ
ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਹੋ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪੰਜਾਬ ਵਾਲੇ ਕਰਦੇ ਨੇ), ਤੁਸੀਂ ਦੇਵਨਾਗਰੀ
'ਚ ਵੀ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਹੋ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਲਿਖੀ ਲੱਭ ਸਕਦੇ ਹੋ) ਅਤੇ
ਇਸ ਨੂੰ ਲੈਟਿਨ (ਅੰਗਰੇਜੀ) ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਹੋ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਹੁਤੇ
ਬਾਹਰ ਗਏ ਪੰਜਾਬੀ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਚੈਟ ਕਰਨ ਲਈ ਲਿਖਦੇ ਹਨ)।
ਹਾਲੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀਂ ਸਮੱਸਿਆ ਲਿੱਪੀ ਹੈ,
ਖਤਰਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦਾ ਲਿੱਪੀ ਨੂੰ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਸੀਮਿਤ ਹਨ, ਜਦ
ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੇ ਤਾਂ ਲਿੱਪੀ ਨਾਲੋਂ 3 ਗੁਣਾ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਹਨ।
ਖ਼ੈਰ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਗੱਲ਼ ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਹੈ, ਉਹ ਪੰਜਾਬੀ (ਗੁਰਮੁਖੀ) ਉੱਤੇ ਇਸਕਰਕੇ
ਵੱਧ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ
"ਧਰਮ-ਬੋਲੀ" ਵੀ ਹੈ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਿੰਦੂਆਂ (ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਾਰ ਮੁਤਾਬਕ) ਦੀਆਂ
ਹਿੰਦੀ)।
ਇੱਥੇ ਮੈਂ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰ ਦੇਵਾਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਹਾਲਤ ਮੁਤਾਬਕ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਭ ਬੋਲੀਆਂ
ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਨਿਗਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਵਾਲਿਆਂ (ਤਾਮਿਲ, ਤੇਲਗੂ,
ਮਲਿਆਲਮ) ਦੇ ਹਨ (ਇਸ ਨਾਲ ਮੈਂ ਸਹਿਮਤ ਵੀ ਹਾਂ), ਜੋ ਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਹਿੰਦੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ
ਆਪਣੇ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ (ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਤਾਂ ਹਿੰਦੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦਿੰਦੇ ਸਨ)।
ਅੱਜ ਵੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਿਲੀਕਾਨ ਘਾਟੀ (ਬੰਗਲੌਰ) ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਦਾਲ ਨੀਂ
ਗਲਦੀ ਅਤੇ ਪੂਨੇ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਜੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲੋ ਤਾਂ ਚੰਗਾ,
ਜੇ ਮਰਾਠੀ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ!!!
ਬਾਕੀ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਬੋਲਣ ਅਤੇ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ 34-50 ਕਰੋੜ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹਨ,
ਜਦ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਮਸਾਂ ਡੇਢ ਕੁ ਕਰੋੜ, ਅਤੇ ਇਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ
ਸਾਇਟਾਂ ਬਹੁਤੀਆਂ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਹ ਤਾਂ ਗੱਲਾਂ ਚੱਲਦੀਆਂ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਵੇਲੇ ਲੋੜ ਹੈ
ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਰਲ ਕੇ ਚੱਲਣ ਦੀ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ
ਸਮੇਂ ਦਾ ਹਾਣੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜਿੰਨੇ ਵੀ ਜਤਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ!
ਖ਼ੈਰ ਸਭ ਦੇ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਹਨ ਅਤੇ ਸਭ ਲਈ ਵਿਚਾਰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਹਨ....
ਰਜਨੀਸ਼ ਜੀ ਦੇ ਬਲੌਗ ਬਾਰੇ, ਪਰ ਸਮਝ ਨੀਂ ਸੀ ਆ ਰਿਹਾ ਕਿ ਕੀ ਕਹਾਂ,
ਆਖਰ ਅਜੇਹਾ ਕਿ ਸੀ ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਨੀਂ ਸੀ ਆ ਰਿਹਾ ਜਾਂ ਮੈਂ ਸਮਝਾ ਨੀਂ ਸੀ ਸਕਿਆ।
ਵਿਚਾਰ ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੈ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ, ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸਾਂਝੀ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀ,
ਪਰ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਹਿੰਦੀ ਨਾਲ ਹੀ ਹੈ, ਸ਼ਾਇਦ ਕੁਝ ਗੜਬੜ ਵਾਲੀ
ਗੱਲ ਹੈ, ਇਹ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਗੱਲ਼ ਨਹੀਂ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਾਲੇ ਹਿੰਦੀ ਨਾ ਬੋਲ
ਸਕਣ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾ ਹੋਏ। ਇਹ ਲਿਖ ਮੈਂ ਗੁਰਮੁਖੀ 'ਚ ਰਿਹਾ ਹਾਂ,
ਤਾਂ ਕਿ ਇਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਹੈ??
ਨਹੀਂ ਇਹ ਤਾਂ ਲਿੱਪੀ ਹੈ, ਪੰਜਾਬੀ ਤਾਂ "ਬੋਲੀ" ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਅਰਬੀ ਲਿੱਪੀ
'ਚ ਵੀ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਹੋ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਹਿੰਦੇ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਕਰਦੇ ਨੇ), ਗੁਰਮੁਖੀ 'ਚ ਵੀ
ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਹੋ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪੰਜਾਬ ਵਾਲੇ ਕਰਦੇ ਨੇ), ਤੁਸੀਂ ਦੇਵਨਾਗਰੀ
'ਚ ਵੀ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਹੋ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਲਿਖੀ ਲੱਭ ਸਕਦੇ ਹੋ) ਅਤੇ
ਇਸ ਨੂੰ ਲੈਟਿਨ (ਅੰਗਰੇਜੀ) ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਹੋ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਹੁਤੇ
ਬਾਹਰ ਗਏ ਪੰਜਾਬੀ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਚੈਟ ਕਰਨ ਲਈ ਲਿਖਦੇ ਹਨ)।
ਹਾਲੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀਂ ਸਮੱਸਿਆ ਲਿੱਪੀ ਹੈ,
ਖਤਰਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦਾ ਲਿੱਪੀ ਨੂੰ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਸੀਮਿਤ ਹਨ, ਜਦ
ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੇ ਤਾਂ ਲਿੱਪੀ ਨਾਲੋਂ 3 ਗੁਣਾ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਹਨ।
ਖ਼ੈਰ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਗੱਲ਼ ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਹੈ, ਉਹ ਪੰਜਾਬੀ (ਗੁਰਮੁਖੀ) ਉੱਤੇ ਇਸਕਰਕੇ
ਵੱਧ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ
"ਧਰਮ-ਬੋਲੀ" ਵੀ ਹੈ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਿੰਦੂਆਂ (ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਾਰ ਮੁਤਾਬਕ) ਦੀਆਂ
ਹਿੰਦੀ)।
ਇੱਥੇ ਮੈਂ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰ ਦੇਵਾਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਹਾਲਤ ਮੁਤਾਬਕ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਭ ਬੋਲੀਆਂ
ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਨਿਗਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਵਾਲਿਆਂ (ਤਾਮਿਲ, ਤੇਲਗੂ,
ਮਲਿਆਲਮ) ਦੇ ਹਨ (ਇਸ ਨਾਲ ਮੈਂ ਸਹਿਮਤ ਵੀ ਹਾਂ), ਜੋ ਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਹਿੰਦੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ
ਆਪਣੇ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ (ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਤਾਂ ਹਿੰਦੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦਿੰਦੇ ਸਨ)।
ਅੱਜ ਵੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਿਲੀਕਾਨ ਘਾਟੀ (ਬੰਗਲੌਰ) ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਦਾਲ ਨੀਂ
ਗਲਦੀ ਅਤੇ ਪੂਨੇ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਜੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲੋ ਤਾਂ ਚੰਗਾ,
ਜੇ ਮਰਾਠੀ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ!!!
ਬਾਕੀ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਬੋਲਣ ਅਤੇ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ 34-50 ਕਰੋੜ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹਨ,
ਜਦ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਮਸਾਂ ਡੇਢ ਕੁ ਕਰੋੜ, ਅਤੇ ਇਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ
ਸਾਇਟਾਂ ਬਹੁਤੀਆਂ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਹ ਤਾਂ ਗੱਲਾਂ ਚੱਲਦੀਆਂ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਵੇਲੇ ਲੋੜ ਹੈ
ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਰਲ ਕੇ ਚੱਲਣ ਦੀ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ
ਸਮੇਂ ਦਾ ਹਾਣੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜਿੰਨੇ ਵੀ ਜਤਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ!
ਖ਼ੈਰ ਸਭ ਦੇ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਹਨ ਅਤੇ ਸਭ ਲਈ ਵਿਚਾਰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਹਨ....
No comments:
Post a Comment